Dolaşım sistemi, vücutta kanın ve diğer besin maddelerinin taşınmasıyla görevli olan karmaşık bir yapıdır.
Bu sistem, kalp, kan damarları ve kanın kendisini içerir. Dolaşım sistemi, oksijenin vücuda taşınmasını, metabolik atıkların uzaklaştırılmasını, bağışıklık hücrelerinin yayılmasını ve hormonların taşınmasını sağlar.
Kalp, dolaşım sisteminin merkezindeki önemli bir organdır. Kas yapısına sahip olan kalp, düzenli bir şekilde kasılarak kanın pompalanmasını sağlar. Kalp, sağ ve sol olmak üzere iki bölmeden oluşur. Her bir bölmeye atriyum ve ventrikül adı verilir. Sağ taraftaki atriyum ve ventrikül, akciğerlere giden kirli kanı pompalar. Sol taraftaki atriyum ve ventrikül ise oksijenli kanı vücudun geri kalanına pompalar.
Kan damarları, vücut boyunca yayılmış bir ağ gibi çalışır. İki ana türü vardır: atardamarlar (arterler) ve toplardamarlar (venler). Atardamarlar, kanın kalpten dışarı doğru pompalandığı damarlardır. Büyük atardamarlar, arterlerin en büyükleri olup vücudun farklı bölgelerine kanı taşırlar. Daha küçük arterler ise organlara ve dokulara giderek arteriyoller adını alır. Toplardamarlar ise kirli kanı kalbe geri taşıyan damarlardır. Küçük toplardamarlar, venüller olarak adlandırılır ve daha sonra büyüyerek büyük toplardamarları oluşturur.
Kan, vücutta taşınan hayati bir sıvıdır. Oksijen, besin maddeleri, hormonlar ve diğer önemli maddeleri taşır. Kanın temel bileşenleri kan hücreleri, plazma ve trombositlerdir. Kan hücreleri, oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri (eritrositler), bağışıklık sistemi için savaşan beyaz kan hücreleri (lökositler) ve kan pıhtılaşmasında rol oynayan trombositlerden oluşur.
Dolaşım sistemi, vücuttaki hücrelere oksijen ve besinlerin sağlanmasında önemli bir rol oynar. Akciğerlerden oksijen alınır ve kalp tarafından pompalanan oksijenli kanla birlikte vücut boyunca taşınır. Dokulara ulaşan oksijen, hücrelerin enerji üretimi için kullanılır. Aynı zamanda, dokulardan atık maddelerin uzaklaştırılması için de dolaşım sistemi gereklidir. Hücrelerin metabolik faaliyetleri sonucunda oluşan karbondioksit ve diğer atık ürünler, kan tarafından toplanır ve akciğerlere taşınır. Akciğerlerde solunum yoluyla karbondioksit atılırken, yeniden oksijenle zenginleştirilen kan tekrar dolaşıma katılır.
Dolaşım sistemi ayrıca bağışıklık hücrelerinin yayılmasına da yardımcı olur. Beyaz kan hücreleri, vücutta enfeksiyonlarla savaşan ve bağışıklık sistemini destekleyen hücrelerdir. Dolaşım sistemi sayesinde bu hücreler enfeksiyon bölgesine ulaşarak enfeksiyonla mücadele ederler.
Dolaşım sistemi, aynı zamanda hormonların taşınmasında da önemli bir role sahiptir. Hormonlar, vücuttaki birçok biyokimyasal süreci düzenleyen kimyasal mesajcılardır. Dolaşım sistemi aracılığıyla hormonlar hedef organlara ve dokulara taşınarak vücut fonksiyonlarını düzenlerler.
Dolaşım sistemi aynı zamanda sıcaklık düzenlemesinde de etkilidir. Kan damarları, vücut sıcaklığının kontrol edilmesine yardımcı olur. Sıcak havalarda damarlar genişler ve cildin yüzeyine daha fazla kan akışı sağlanır, bu da terleme yoluyla vücut sıcaklığının düşmesine yardımcı olur. Soğuk havalarda ise damarlar daralır ve vücut sıcaklığının korunmasına yardımcı olur.
